Πιλότος συμμετοχής τοπικής κοινότητας στα Ανοιχτά Σχολεία
Η ομάδα των κατοίκων που συγκροτήθηκε στο 51ο δημοτικό σχολείο παραδίδει στην αντιδήμαρχο κυρία Ηλιοπούλου το νέο πρόγραμμα των δράσεων. Φωτογραφία: Αρχείο Όχι Παίζουμε/UrbanDig Project
Τι είναι το πρόγραμμα;
Το πρόγραμμα Ανοιχτά Σχολεία είναι μια πρωτοβουλία του Δήμου Αθηναίων που ξεκίνησε πιλοτικά το 2015 και συνεχίζει με επιτυχία έως σήμερα. Στόχος του συγκεκριμένου προγράμματος είναι τα σχολεία να λειτουργούν ως κοινοτικά και πολιτιστικά κέντρα με δωρεάν δράσεις που αφορούν την τοπική κοινότητα και απευθύνονται σε όλους ανεξαιρέτως.
Η συνεργασία μας με το πρόγραμμα Ανοιχτά Σχολεία που διήρκεσε 10 μήνες (Μάιος ’16-Φεβρουάριος ’17) έθεσε ως στόχο την κοινοτική εμπλοκή, διάχυση και στήριξη του προγράμματος στις δυο συγκεκριμένες γειτονιές. Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση του συγκεκριμένου προγράμματος λειτούργησε πιλοτικά για να αναπτύξουμε μια μεθοδολογία για την ουσιαστική εμπλοκή των πολιτών στην λειτουργία του συνολικού προγράμματος με σκοπό την ενίσχυση της τοπικής του χρησιμότητας και τη βιωσιμότητα του σε βάθος χρόνου.
Ειδικότερα μας ζητήθηκε να ανακαλύψουμε και να χαρτογραφήσουμε τις πραγματικές ανάγκες και δεξιότητες της σχολικής κοινότητας και της γειτονιάς για να στηρίξουμε τις δράσεις του Προγράμματος Ανοιχτού Σχολείου της γειτονιάς ώστε:
• να προσαρμόζονται στις τοπικές ανάγκες και συνθήκες
• να τυγχάνουν ευρείας τοπικής διάχυσης
Να εμπλέξουμε και άλλους από τη γειτονιά στη σύνθεση προτάσεων προς το Δήμο για δράσεις και τρόπους χρήσης του τοπικού Ανοιχτού Σχολείου.
Ποιες μεθοδολογίες χρησιμοποιήσαμε και γιατί;
Τα συγκεκριμένα σχολεία που επιλέχτηκαν για το πιλοτικό αυτό πρόγραμμα έχουν κοινό το στοιχείο της πολυπολιτισμικότητας. Υπάρχει ωστόσο μια ειδοποιός διαφορά. Το 132ο δημοτικό σχολείο της Γκράβας υλοποιεί δράσεις πέραν του σχολικού προγράμματος εδώ και 15 χρόνια με επιτυχία. Ενώ το 51ο δημοτικό σχολείο της πλατείας Βάθης δεν είχε προηγούμενη εμπειρία και ξεκινούσε για πρώτη φορά μέσω του προγράμματος Ανοιχτά Σχολεία.
Για αυτό το λόγο κρίναμε σκόπιμο να εφαρμόσουμε δυο διαφορετικές μεθοδολογίες, οι οποίες να ανταποκρίνονται καλύτερα στην κάθε περίπτωση. Ειδικότερα για το 51ο δημοτικό σχολείο στην Πλατεία Βάθης σχεδιάσαμε και υλοποιήσαμε μια σειρά θεατρικών εργαστηρίων για παιδιά/ ενήλικες με στόχο μια παράσταση που να αποτυπώνει τα θέματα της γειτονιάς, τις ανάγκες, τις δεξιότητες και τα οράματά της. Η συγκεκριμένη μεθοδολογία
• μεταμορφώνει την έρευνα γειτονιάς (δεξιοτήτων – αναγκών) σε διαδικασία χτισίματος ενός σεναρίου, ελαφραίνοντάς το και κάνοντάς το διασκέδαση για όλους
• ενώνει το σχολείο με έναν τρόπο οικείο προς όλους: παιδιά, γονείς, δασκάλους.
• έχει τη χαρά του να παρουσιάσεις – να εκφραστείς
• «χωράει» στο σενάριο της παρουσίαση απόψεων, προγράμματος, επιδιώξεων για τη γειτονιά με τρόπο ανάλαφρο και εύπεπτο προς όλους.
• Μπορεί να συσπειρώνει διαφορετικές ηλικίες παιδιών (6-16) στην ίδια σκηνή και ενήλικες για τον ίδιο σκοπό
• δίνει δεξιότητες δημιουργικής έκφρασης
Στο 132ο δημοτικό σχολείο στο συγκρότημα της Γκράβας χρησιμοποιήσαμε την κοινωνική μεθοδολογία World Café. Η οποία αποσκοπεί σε ένα δομημένο συνεργατικό διάλογο γύρω από ερωτήσεις που είναι σημαντικές σε πραγματικές καταστάσεις. Πρόκειται για μία μεθοδολογία όπου μπορεί να συμμετέχει μεγάλη ομάδα ανθρώπων ανεξαρτήτως ηλικίας και μορφωτικού επιπέδου. Οι αρχές που τη διέπουν
• δημιουργία φιλόξενου χώρου
• διερευνούμε ερωτήσεις που είναι σημαντικές
• ενθαρρύνουμε την συνεισφορά όλων
• συνδέουμε διαφορετικούς ανθρώπους και ιδέες
• ακούμε μαζί για κοινά μοτίβα και βαθύτερες ερωτήσεις
• κάνουμε την συλλογική γνώση φανερή
Παραδοτέα προς το πρόγραμμα Ανοιχτά σχολεία
Τα παραδοτέα προς το πρόγραμμα ήταν τα εξής:
Ένας οδηγός/εγχειρίδιο με αναλυτικές περιγραφές των μεθοδολογιών που χρησιμοποιήθηκαν και τα αποτελέσματα που επέφεραν με σκοπό να χρησιμοποιηθούν για την συνέχιση του προγράμματος Ανοιχτά Σχολεία
Μια ομάδα κατοίκων της γειτονιάς οι οποίοι δεσμεύτηκαν να είναι οι συντονιστές του προγράμματος Ανοιχτά Σχολεία της γειτονιάς τους
Ένα πρόγραμμα δράσεων για την επόμενη φάση του προγράμματος, από την ομάδα των κατοίκων που επέλεξαν τις δράσεις και προσκάλεσαν τους φορείς να υποβάλουν τις προτάσεις τους
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε για το πρόγραμμα του Δήμου Αθηναίων Ανοιχτά Σχολεία , αποτελεί πλέον για την ομάδα μας πολύτιμο εργαλείο για αντίστοιχα προγράμματα εμπλοκής της κοινότητας, που μπορούν να εφαρμοστούν σε ανάλογες περιπτώσεις.
Συντονιστές του συνολικού προγράμματος: Γιώργος Σαχίνης, Μαρία Σκορδιαλιού
Συντονιστές για το 51ο δημοτικό σχολείο: Άννα Μαγουλιώτη, Μαργαρίτα Πήττα
Συντονιστές για το 132ο δημοτικό σχολείο: Οδυσσέας Βελέντζας, Νίκος Ροβάκης
Θερμές ευχαριστίες σε όλους τους συμμετέχοντες που στήριξαν το συγκεκριμένο πρόγραμμα.
Το πρόγραμμα Ανοιχτά Σχολεία του Δήμου Αθηναίων υλοποιείται με ιδρυτικό δωρητή το Stavros Niarchos Foundation, τον συντονισμό του Athens Partnership και υποστηρικτή δράσεων το John S. Latsis Public Benefit Foundation.
